Sumalak qadim davrlardan beri Navroʻz bayramida pishiriladigan turkiy va eroniy xalqlarning taomi sanaladi. Sumalak (sumaläk) soʻzi qadimgi turkiy tilda ham ishlatilgan boʻlib, Mahmud Qoshgʻariy Devonnidagi "ivitilgan bugʻdoy yoki arpa" maʼnosidagi suma otiga toʻgʻri keladi. Ushbu soʻzga kichraytirish maʼnosini anglatuvchi +lak qoʻshimchasi qoʻshilgan va bugungi kunda sumalak oʻlaroq ishlatiladi.Bu soʻzning xalq tilida keng tarqalgan "se malak" ya'ni "oʻttiz malak" bilan hech qanday aloqasi yoʻq😊
Sumalak turkiy va eroniy tillarda quyidagicha ataladi:
Turkmancha: sümelek
Qazoqcha: sümelek;
Kirgizcha: sümölök;
Ozarbayjoncha: semeni halvasi
Forscha: samanū
Tojikcha: sumanak, sumalak;
Turkchada kelib chiqishi aynan Oʻrta Osiyoda pishiriladigan sumalakka toʻgʻri keladigan taom mavjud boʻlib, uni "uğut tatlısı" deyishadi.
Demak, sumalak turkiy xalqlarda deyarli bir xil nom bilan ataladi.